Terwijl ik op een rustige zondagochtend torens van duplo zit te bouwen met mijn dochter, hoor ik een buurman uit ons flatgebouw opeens keihard ‘hoerenzoon’ roepen. Ik verwacht al half de vraag wat dat betekent, maar gelukkig gaat mijn dochter onverstoorbaar verder met haar spel. Misschien is ze het al gewend, bedenk ik me. Want hoewel er nu geen enkele aanleiding lijkt te zijn voor dit plotselinge gescheld, is dat wel anders als er bijvoorbeeld wordt gevoetbald.
Natuurlijk is dat niet alleen iets typisch Braziliaans, in Nederlandse stadions kunnen ze er ook wat van. Maar door het gevloek en getier van de Braziliaanse thuiskijkers zijn wedstrijden vaak zelfs te volgen zonder dat je de televisie hoeft aan te zetten. Het lijkt zelfs een sport om niet alleen doelpunten luidruchtig te vieren op het balkon, maar om ook bij teleurstellingen even lekker een potje te schelden terwijl je uit het raam hangt.
Niet zo vreemd als je bedenkt dat vloeken een manier is om met pijn om te gaan. En voetbal zorgt nu eenmaal voor heftige emoties. Maar intussen wordt er zo vaak gevloekt in Brazilië, ook in minder pijnlijke situaties, dat het volgens sommige experts langzaam zijn kracht begint te verliezen.
Zelfs van een scheldpartij in het parlement kijkt eigenlijk bijna niemand meer op. De heftigste vervloekingen worden soms naar het hoofd van politieke tegenstanders geslingerd. Maar opvallend genoeg combineren Braziliaanse politici hun scheldkanonnades vaak wel weer keurig met de aanspreektitel ‘edelachtbare’. Alsof er zoiets bestaat als beleefd schelden.
Hoe mensen precies vloeken is overigens ontzettend cultuurgebonden. Zo hebben wij Nederlanders de bijzondere gewoonte om te vloeken met ziektes, zoals de tering, cholera en zelfs kanker. In Brazilië vinden ze dat maar vreemd. Hier hebben eigenlijk vrijwel alle scheldwoorden op één of andere manier met seks of ontlasting te maken.
Ook president Bolsonaro kan er wat van in dat opzicht. Of het nu tijdens zijn livesessies op Facebook is of tijdens interviews: de Braziliaanse president schudt altijd wel wat scheldwoorden uit zijn mouw. Zelfs op een uitgelekte video van een ministervergadering van vorig jaar was te horen hoe hij tientallen keren vloekte. Het hoort een beetje bij zijn imago, als ’man van het volk‘.
Volgens Bolsonaro is hij gewoon lekker direct. Hij doet niet aan politieke correctheid. En dus zei de president afgelopen week ook weer dat hij schijt heeft aan de onderzoekscommissie die het coronabeleid van zijn regering momenteel onderzoekt. Maar nu ligt hij zelf met darmproblemen in het ziekenhuis. Zou er dan toch zoiets bestaan als karma?
Deze column verscheen op 15 juli 2021 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 