Ik kon me hem moeilijk voorstellen als een strijdlustige revolutionair. Voor ons stond een rustige, eigenlijk onopvallende man van ergens in de vijftig. Ruitjesoverhemd aan, petje op zijn hoofd en rugzakje om zijn schouders. Maar mijn gids in het Museum van de Revolutie in het Nicaraguaanse stadje León, had wel degelijk eigenhandig geholpen om de stad in 1979 te veroveren op de troepen van toenmalig dictator Somoza.
De foto’s op de muren van het museum laten zien hoe heftig het er destijds aan toeging in de stad. “Kijk, dit was ik”, wees hij aan. Op de foto zag ik een jongen met een enorm geweer in zijn handen, uitkijkend naar de vijand.
Ik moest deze week weer denken aan mijn bezoek aan het museum, een paar jaar geleden. De aanval van het Sandinistisch Bevrijdingsfront op León werd namelijk geleid door Dora María Téllez. Blok voor blok veroverden zij en haar kameraden de stad. De overwinning luidde de val in van het regime van Somoza. En het begin van het tijdperk van Daniel Ortega, de revolutionair die aan het hoofd stond van het Bevrijdingsfront. Hij leidde het land tijdens de roerige jaren tachtig en werd in 2007 opnieuw gekozen als president.
Téllez diende tijdens zijn eerste presidentschap nog als minister van Volksgezondheid. Maar net als andere prominente Sandinisten keerde ze zich uiteindelijk tegen haar vroegere kameraad. Dit weekend werd ze zelfs gearresteerd. Ze was niet de enige. Meerdere kopstukken van de oppositie zijn deze maand opgepakt.
In november zijn er verkiezingen in het Midden-Amerikaanse land en Ortega lijkt vastbesloten om de macht niet uit handen te geven. Hij ontpopte zich de afgelopen jaren steeds meer als autoritaire leider. Bij grote protesten tijdens zijn regime, in 2018, kwamen honderden demonstranten om het leven. Van vrije pers is geen sprake meer en Ortega heeft het leger, de politie en de rechterlijke macht allemaal in zijn zak. Tegenstanders worden de mond gesnoerd, ook als het gaat om zijn vroegere strijdmakkers.
Want Dora María Téllez was niet de enige Sandinist die werd opgepakt. Ook voormalig generaal Hugo Torres moest eraan geloven. Terwijl uitgerekend hij één van de mensen was die ervoor zorgde dat Ortega in 1974 uit de gevangenis kon komen.
Komend weekend is het precies 42 jaar geleden dat León werd ‘bevrijd‘. Het is maar de vraag of Nicaragua beter af is nu. Volgens Torres is het regime van Ortega nog verstikkender dan dat van Somoza. Ik denk terug aan mijn gids in het museum. Revolutionairen worden soms gewoon onopvallende vijftigers in ruitjesoverhemden. Maar helaas zijn ze ook vaak de dictators van de toekomst.
Deze column verscheen op 17 juni 2021 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 