Sandra Korstjens

Al maanden zijn ze in Brazilië druk bezig met het testen van meerdere coronavaccins. Geen toeval, want het land heeft goede onderzoeksfaciliteiten en het virus kende hier een soort langgerekte piek, waardoor de kans op besmetting nog altijd groot is. En dus werden er Braziliaanse vrijwilligers ingeënt met verschillende vaccins, waaronder dat van het Chinese Sinovac.

Dat vaccin lijkt in ieder geval veilig. Of het ook werkt en mensen dus beschermt tegen het coronavirus, wordt nog onderzocht. De eerste resultaten zouden veelbelovend zijn. Maar of de Brazilianen er straks ook echt massaal mee gaan worden ingeënt, daarover verschillen de meningen nu al. Er is zelfs een heuse politieke vaccinoorlog uitgebroken.

Groot pleitbezorger van het Chinese vaccin is João Doria, de gouverneur van São Paulo. Hij tekende vorige maand al een contract met Sinovac, voor de levering van 46 miljoen doses. Ook zouden de Brazilianen de beschikking krijgen tot de technologie achter het vaccin waardoor het in de toekomst ook in Brazilië geproduceerd kan worden.

Doria wil graag een landelijke verspreiding van het vaccin. Afgelopen dinsdag zei de minister van Volksgezondheid in een vergadering met gouverneurs dat zij de doses zouden kopen en het vaccin van Sinovac samen met het Oxfordvaccin zouden opnemen in het landelijke vaccinatieprogramma. Uiteraard wel alleen als beide vaccins zouden worden goedgekeurd door het Braziliaanse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.

Maar president Jair Bolsonaro reageerde woedend. Tijdens de verkiezingscampagne stak hij zijn afkeer tegen China, de grootste handelspartner van Brazilië, al niet onder stoelen of banken. Daarna matigde hij zijn toon wat op dat vlak. Maar dat het juist zijn grote politieke vijand Doria is die nu samenwerkt met de Chinezen, lijkt als een soort rode lap te werken op Bolsonaro.

Op sociale media noemde de president het vaccin van Sinovac ‘het Chinese vaccin van Doria’ en zei dat ze het niet zouden kopen. “Het Braziliaanse volk zal niemands cavia zijn”, aldus Bolsonaro. Ook schreef hij dat welk vaccin dan ook eerst wetenschappelijk bewezen moet zijn en goedgekeurd voordat hij het ter beschikking zou stellen aan het Braziliaanse volk.

Hoewel die goedkeuring sowieso nodig is, er is niemand die dat zal ontkennen, is de nadruk die Bolsonaro plotseling legt op de wetenschappelijke onderbouwing op z’n minst opmerkelijk. Tenslotte prijst hij al maandenlang op fanatieke wijze het omstreden middel hydroxychloroquine aan, dat volgens hem goed werkt tegen Covid-19, ook al ontbreekt daarvoor het wetenschappelijke bewijs.

Op Bolsonaro’s weigering om het vaccin te kopen zei gouverneur Doria dat het niet gaat om ideologie of politiek. “Het is geen verkiezing die ons gaat redden, maar het vaccin.” Maar hij mag het dan wel niet politiek vinden: dat het Doria goed uit zou komen als hij ‘persoonlijk’ verantwoordelijk zou zijn voor het onder controle krijgen van het coronavirus, dat lijkt me duidelijk. Niet voor niets heeft de gouverneur al meerdere keren data genoemd waarop hij verwacht dat het vaccin beschikbaar komt, ook al kan niemand dat op dit moment met zekerheid zeggen. En niet voor niets heeft hij persoonlijk onderhandeld met Sinovac.

Doria wil het Chinese vaccin waarschijnlijk iets te graag, en Bolsonaro wil het Chinese vaccin te graag niet. Ik hoop vooral dat terwijl de politici ruzie maken, de wetenschappers hard doorwerken. Zodat er straks in ieder geval mogelijke vaccins zijn om het virus mee uit te roeien. En laat de mensen dan zelf maar beslissen of ze een Brits, een Chinees of helemaal geen vaccin willen.

Deze column verscheen op 22 oktober 2020 op de website van RTL Nieuws