Brumadinho is normaal gesproken een paradijselijk plaatsje in de buurt van de Braziliaanse miljoenenstad Belo Horizonte. Een jaar geleden reed ik er zelf nog rond over rode stoffige wegen, op weg naar het prachtige nabijgelegen museumpark Inhotim.
Maar afgelopen vrijdag veranderde de omgeving van Brumadinho plotseling in de hel op aarde. Een dam van mijnbouwbedrijf Vale brak ’s ochtends opeens door. Een zee van modder kwam vrij, die alles op zijn weg meesleurde en verwoestte: huizen, mensen en dieren.
De hulp kwam gelukkig snel op gang. Reddingswerkers haalden met laaghangende helikopters indrukwekkende kunstjes uit om mensen levend uit de modder te trekken. Maar voor velen kwam de hulp helaas te laat. Terwijl ik deze column schrijf, zijn al 99 lichamen geborgen. 259 mensen worden nog altijd vermist. De autoriteiten gaan er nu al vanuit dat ze mogelijk niet alle lichamen zullen terugvinden. Dieren die vastzaten in de modder hebben in sommige gevallen een spuitje gekregen, omdat ze niet te redden waren.
Het meest frustrerende en droevige is: het had waarschijnlijk allemaal voorkomen kunnen worden. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat er gefraudeerd is bij de inspectie van de dam. Vijf mensen zijn inmiddels gearresteerd. En bovendien was het niet de eerste damdoorbraak in Brazilië.
Ruim drie jaar geleden voltrok zich op ruim honderd kilometer afstand van Brumadinho al een soortgelijke ramp. Toen werd het dorpje Mariana getroffen. Negentien mensen kwamen daarbij om het leven. De regio heeft zich nooit meer helemaal hersteld. Door de giftige stoffen die zich in de modder bevonden was er niet alleen sprake van een menselijke ramp, maar ook van een milieuramp.
Na de ramp bij Mariana zeiden veel Brazilianen: dit nooit meer. Maar dat lijkt meer hoop dan wijsheid. Want deze week werd bekend dat er in totaal meer dan duizend dammen in het land op springen staan. Ruim duizend keer een enorm risico dat werknemers en omwonenden om het leven komen. En ruim duizend keer een groot risico op milieuschade.
Het levert enorme frustraties op. Zo zag ik deze week op sociale media langskomen: “Ze zouden de kantoren van de bazen van deze grote mijnbouwbedrijven eens recht onder de dammen moeten plaatsen. Dan zal je zien hoe snel de problemen worden opgelost.” Het lijkt me eerlijk gezegd nog best een goed idee. Want ik ben bang dat we anders over drie jaar de volgende ramp krijgen. Als het al niet eerder is.
Deze column verscheen op 31 januari 2019 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 