Ik zou er ook moe van worden. Geïrriteerd en zelfs boos waarschijnlijk. Door het gevoel dat je je elke keer opnieuw moet verdedigen. Want nee, je bent geen crimineel. Ook al lijkt de rest van de wereld dat keer op keer te denken. Of daar op z’n minst grapjes over te maken.
Stereotypen zijn natuurlijk voer voor foute grappen. Daar kunnen de Colombianen over meepraten. Want afgelopen zondag was het weer zover. Voetbalcommentator Hugo Borst besloot toen in het programma Studio Rusland dat een ‘grapje’ over Colombia wel moest kunnen. In een gesprek dat overliep van de vooroordelen over de ‘gele zee’ van Colombiaanse fans in het stadion.
“Je vraagt je werkelijk af waar deze mensen het allemaal van doen”, zei de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb. “Colombia is nou niet bepaald een rijk land.” Hij opperde nog de mogelijkheid dat de voetbalgekke Colombianen jarenlang gespaard hadden voor hun reis. Maar Hugo Borst had een andere verklaring. De in 1993 doodgeschoten drugsbaron Pablo Escobar heeft er vast mee te maken: ‘Escobar heeft overal geld en cocaïne begraven. Misschien zijn er mensen die in hun tuin zo’n kistje met geld of cocaïne hebben gevonden.’
En ja hoor, zo wist hij het gesprek over Colombia weer van voetbal naar drugs en geweld te brengen. Precies datgene waar elke Colombiaan die ik ken een gloeiende hekel aan heeft. De ‘grap’ van de voetbalcommentator schoot bij de inwoners van het Zuid-Amerikaanse land dan ook in het verkeerde keelgat. De Colombiaanse media stonden vol met koppen als: ‘Nederlandse tv-zender schrijft de ‘gele zee’ in de stadions van Rusland toe aan Pablo Escobar’. En: ‘Schandalig! Nederlandse tv krijgt Pablo Escobar nog steeds in het WK’. Geen goed woord hadden ze over voor Hugo Borst.
Overdreven? Nou, wij vinden het meestal ook niet heel grappig als buitenlanders zeggen dat we de hele dag wiet zitten te roken. En vervang de Colombianen even door Joden of door Marokkanen en je ziet hopelijk hoe ontzettend ongepast zijn ‘grapje’ was.
De frustratie bij de Colombianen over hun slechte imago zit diep. Dat merkte ik ook toen ik een tijdje geleden in Medellín was, de stad waar Pablo Escobar begraven ligt. Escobar-tours lokken nu buitenlandse toeristen naar Medellín. Maar de meeste inwoners van de stad vinden dat maar niets. Een stadsgids die ik sprak biedt de tours juist niet aan, omdat hij graag de andere kant van Colombia wil laten zien.
Dat Colombia een land is met nog altijd veel armoede en grote ongelijkheid. Met een elite die altijd al naar het WK kon afreizen. Maar ook met heel veel hardwerkende mensen die soms jarenlang geld sparen, zodat ze af en toe een mooie reis kunnen maken. Net zoals Nederlandse voetbalfans dat ook doen.
De onvrede over de onwetendheid over hun land zat een aantal Colombianen zo hoog dat ze een paar jaar geleden zelfs een campagne begonnen: ‘It’s Colombia, not Columbia’. Want los van alle verkeerde ideeën die er bestaan, lukt het veel mensen nog niet eens om de naam van het land correct te spellen. Maar het idee van de campagne was vooral om het slechte imago van het land te veranderen. Zodat mensen bij Colombia niet meteen aan drugs en geweld denken.
Tot nu toe gaat dat maar moeizaam. Hugo Borst trapte al die verwoede pogingen zondag ook weer eens volledig de grond in, spuugde er nog even achteraan en lachte het vervolgens weg. Het was tenslotte humor, aldus de ‘grappenmaker’ zelf.
Deze column verscheen op 28 juni 2018 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 