Het is bij ons al jaren volkssport nummer één: hardlopen. En niet alleen in Nederland, ook in Brazilië trekken veel mensen regelmatig hun schoenen aan om te gaan rennen. Om opnieuw in vorm te komen na mijn bevalling, besloot ik vorig jaar om mijn oude favoriete sport ook weer eens op te pakken.
Maar dat is in São Paulo makkelijker gezegd dan gedaan. Puffend en zwetend werkte ik me tussen alle uitlaatgassen over de vele heuvels in de stad. Al snel vielen me een aantal dingen op. Mannen rennen hier graag met een ontbloot bovenlijf, zelfs al is er geen strand te bekennen. Eerlijk is eerlijk, het compenseert het gebrek aan mooie natuur tenminste een beetje. Maar hoewel het T-shirt vaak ontbrak, waren de dure hardloopgadgets wel aanwezig.
Ik kreeg al snel het idee dat hardlopen in Brazilië toch niet echt een volkssport is. Hier is het niet het volk dat rent, maar de elite. Dat idee werd bevestigd toen ik besloot om me bij een loopgroep aan te sluiten. Daarvoor moet ik elke maand bijna vijftig euro neerleggen. In een land waar het minimumloon slechts 250 euro per maand is, betekent dat vooral één ding: dat kan alleen als je een goede baan hebt.
Natuurlijk, een loopgroep is niet verplicht. Dat is tenslotte van het mooie van hardlopen: je kunt het altijd en overal doen. Maar is dat wel echt zo? In Nederland misschien wel. Fijne plekken om te rennen zijn in ons land nooit ver weg. Maar in Brazilië is dat toch een ander verhaal. De echte doorzetters uit arme wijken zie ik wel eens lang snelwegen in hun buurt zwoegen. Het lijkt me toch niet echt ontspannen en vooral ook niet gezond.
Maar ook in de rijkere buurten van São Paulo liggen goede hardloopplekken niet echt voor het oprapen. In de stad is namelijk een groot gebrek aan groen. En dus is het kiezen tussen rennen onder het genot van uitlaatgassen die in je gezicht waaien of hutje mutje in één van de schaarse parken van de stad. Met mijn loopgroep train ik meestal op het universiteitsterrein. Als je daar op een willekeurige zaterdagochtend belandt, zou je denken dat je middenin een hardloopevenement verzeild bent geraakt. Zo druk is het.
Hardloopevenementen zijn hier trouwens ook onbereikbaar voor de gemiddelde Braziliaan. Vrijwel elke loper vindt het op een gegeven moment leuk om mee te doen aan een evenement. Of het nu is om te kijken hoe snel je zo’n tien kilometer echt kunt rennen, of puur vanwege de gezelligheid.
Natuurlijk begrijp ik dat er kosten verbonden zijn aan de organisatie daarvan. Ook in Nederland worden ze steeds duurder. Kijk bijvoorbeeld naar de Dam tot Damloop, de marathon van Rotterdam en de Zevenheuvelenloop in Nijmegen. Evenementen waar je zeker een paar tientjes voor kwijt bent.
Maar in Nederland kan het gelukkig ook nog voor minder geld. Wil je dit weekend een tien kilometer lopen? Dan kun je al voor 7 euro meedoen aan de Valentijnscross in Wierden of de Kruikenloop in Tilburg. En voor slechts 2 euro loop je mee bij de Kopjesloop in Delft. Die mogelijkheid is er in Brazilië niet. Vrijwel elke loop kost op z’n minst 15 tot 20 euro en meestal nog veel meer.
Bovendien is het alles of niets. Om je in te schrijven koop je een zogenaamde ‘kit’. Daar zit sowieso al een, meestal foeilelijk, T-shirt in. Of je die nu wilt hebben of niet. Je betaalt er hoe dan ook voor. Die kit moet je bovendien vrijwel altijd van tevoren ophalen. Dat betekent dat je twee keer naar de locatie van het evenement moet. Daar heeft natuurlijk lang niet iedereen de tijd en het geld voor. Helemaal niet als je geen auto hebt of geen taxi kunt betalen.
Voor veel Brazilianen is de hardloopwereld dan ook vooral erg ver van hun bed. Zo vroeg mijn schoonmaakster zich op een gegeven moment af of ik betaald kreeg om mee te doen aan de halve marathon in Rio de Janeiro. Ik heb haar maar niet verteld hoeveel het me precies kostte om vrijwillig mee te rennen.
Deze column verscheen op 8 februari 2018 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 