Het is alsof je in de WK-finale aan de leiding gaat en dan vanwege een discutabele overtreding het veld moet verlaten. Dag wedstrijd, dag overwinning. Ex-president Lula da Silva ging in Brazilië al maandenlang aan kop in de peilingen. De kans dat hij in oktober opnieuw tot president zou worden gekozen, leek groot. Maar daar stak de ‘scheidsrechter’ – drie rechters in zijn geval – gisteren een stokje voor.
Lula, president van Brazilië tussen 2003 en 2011, zou van een bouwbedrijf een appartement aan de kust hebben geaccepteerd in ruil voor politieke steun. In juli werd hij daarvoor al veroordeeld tot negen jaar en zes maanden cel, maar Lula hield vol onschuldig te zijn. Hij bleef onverminderd succesvol campagnevoeren en ging vol goede moed in hoger beroep. Maar de rechters gaven hem gisteren alleen maar een nog hogere straf: twaalf jaar en één maand.
Volgens zijn aanhangers is het allemaal een politiek proces dat moet voorkomen dat Lula opnieuw aan de macht komt. De ex-president is het icoon van de Arbeiderspartij. Voor veel arme Brazilianen staat hij nog steeds voor een sterk Brazilië. Tenslotte werden hun levens er alleen maar beter op tijdens zijn mandaat. Zij zouden zonder aarzelen opnieuw op hun geliefde Lula stemmen.
Een ander deel van de Brazilianen vindt de alternatieven simpelweg te slecht en zou daarom ook voor de oud-president kiezen. Zelfs al was hij corrupt. ‘Dat zijn toch alle politici?’ heb ik al regelmatig gehoord.
Voor de rest van de Brazilianen is dat onbegrijpelijk. Zij zien in hem zo’n beetje de belichaming van het kwaad. Voor hen staat als een paal boven water dat Lula corrupt is en dat hij daarvoor moet boeten.
Door de uitspraak van gisteren lijkt dat nu inderdaad te gaan gebeuren. Maar helemaal verloren is de wedstrijd nog niet voor Lula. Zo zal hij zeker nog naar het Hooggerechtshof stappen. Daarmee kan hij in theorie voorkomen dat hij de gevangenis in moet. Maar de kans is vrij groot dat hij voor die tijd al wordt uitgesloten van deelname aan de verkiezingen, omdat hij nu in hoger beroep is veroordeeld.
Toch lijkt niemand zeker te weten wat er gaat gebeuren. Niet of Lula uiteindelijk definitief wordt veroordeeld, of hij echt naar de gevangenis moet en of hij dus alsnog mag meedoen aan de verkiezingen. Want elke stap in het proces kost tijd, iets dat waarschijnlijk in het voordeel van de ex-president zal werken. De 72-jarige Lula riep zelf al dat alleen de dood hem van de straat kan halen.
Brazilië begeeft zich dit verkiezingsjaar hoe dan ook op nieuw terrein. Want rustige verkiezingen gaan dit echt niet worden.
Deze column verscheen op 25 januari 2018 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 