Honderden keren was ik al langs het metershoge hek gelopen. Soms hoorde ik vrolijk gelach, dan weer harde muziek, maar nooit kon ik een glimp opvangen van wat zich aan de andere kant afspeelde. Totdat ik door mijn buren werd uitgenodigd om een keer mee te gaan naar de ‘clube social’ van Palmeiras.
Het fenomeen ‘clubes’ is wijdverspreid in Braziliaanse steden zoals Rio de Janeiro en São Paulo. In een land waar het verschil tussen arm en rijk gigantisch groot is, is de ‘clube’ één van die plekken waar dat duidelijk zichtbaar is.
Het zijn privéclubs waar je kunt zwemmen, sporten, eten en drinken, naar de bioscoop gaan, cursussen volgen en nog veel meer. De meesten zijn al honderd jaar oud. Ze werden vaak opgericht door immigranten die hier kwamen wonen en in hun vrije tijd graag met ‘hun eigen mensen’ ontspanden. En wat dat betreft is er eigenlijk niet veel veranderd.
Het begint al met het lidmaatschap: waar je bij een normale sportclub gewoon een maandelijkse contributie betaalt, moet je je bij een Braziliaanse ‘clube’ eerst inkopen. Bij Palmeiras, de club waar mijn buren lid van zijn, gaat dat om een eenmalig bedrag van ruim tweeduizend euro om met je hele gezin lid te worden. Daar komt de maandelijkse contributie van ruim zestig euro dus nog bovenop. Bedragen die voor de meeste Brazilianen niet te betalen zijn. Ter vergelijking: het minimum maandloon is ongeveer 250 euro.
En dan te bedenken dat 2000 euro nog een koopje is. Bij andere clubs moet je tussen de 5000 tot wel 50.000 euro op tafel leggen om lid te worden. En zelfs als je dat er al voor over hebt, dan ben je nog niet automatisch binnen. Vaak moet je door een aantal huidige leden worden aanbevolen. En bovendien is het aantal lidmaatschappen schaars. Het moet natuurlijk niet te druk worden en vooral exclusief blijven.
Dat uit zich ook op andere, nog minder aangename manieren. De leden van de meest luxe clubs zijn vaak ook degenen die het meest profiteren van de klassenmaatschappij. Kinderen worden meestal fulltime verzorgd door kindermeisjes. Die mogen het kroost wel meenemen naar de club om daar gebruik te maken van de speeltuin. Maar alleen als de nanny’s volledig in het wit gekleed gaan. Iemand zal ze toch maar aanzien voor een lid.
Vorig jaar ontstond er ophef toen bekend werd dat de normale wc’s van een club in Rio verboden terrein zijn voor de kindermeisjes. Zij mogen alleen gebruik maken van de kinder-wc’s. Een lid van de club vertelde anoniem aan een Braziliaanse krant: “Ik ben niet bevooroordeeld, maar kindermeisjes zijn niet per definitie zeer ontwikkelde mensen. Helaas hebben niet alle klassen toegang tot hetzelfde onderwijs. Ze zullen niet noodzakelijk de wc doortrekken of schoon achterlaten. Het is niets tegen kindermeisjes. Het is een kwestie van orde en discipline.”
Zo’n bordje heb ik bij de club die ik met mijn buren bezocht gelukkig niet gezien. Ik moet toegeven dat het een heel fijne plek was, waar vooral mijn peuterdochter zich fanatiek kon uitleven op alle speeltoestellen. Maar om daar nu 2000 euro voor neer te leggen, dat is toch echt een ander verhaal.
Deze column verscheen op 21 december 2017 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 