Vergeet pistolen en mitrailleurs: het wapen waar de grootste criminelen in Brazilië op dit moment bang voor zijn, heeft niet eens kogels nodig. En toch heeft het de kracht om een bom te laten ontploffen, al is het dan alleen maar figuurlijk. Ik heb het over de verborgen microfoon.
Als corrupte Braziliaanse politicus of zakenman, en daar zijn er nogal wat van, kun je tegenwoordig niemand meer vertrouwen. Lange tijd harkten deze mensen ongestraft miljoenen binnen door aan alle kanten schimmige deals te sluiten. Maar het lijkt steeds moeilijker om die allemaal verborgen te houden.
Dat komt allemaal door ‘Operatie Wasstraat’, een grootschalig corruptieonderzoek dat al in 2014 werd gestart. Het doel was om corruptiepraktijken rondom het staatsoliebedrijf Petrobras te ontmaskeren. Tientallen mensen zijn sindsdien al veroordeeld. En de onderzoekers richten zich nu steeds meer op de mensen in de top van de hiërarchie.
Zo werd in maart de beruchte ex-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Eduardo Cunha, veroordeeld tot vijftien jaar cel. Hij stond ook wel bekend als de ‘Frank Underwood’ van Brazilië. Zijn veroordeling liet zien dat niemand veilig is. En dus worden veel verdachten steeds nerveuzer.
Tot grote vreugde van de onderzoekers. Want hoe zenuwachtiger iedereen wordt, hoe makkelijker ze gaan praten. Uiteindelijk is iedereen erop uit om zijn eigen hachje te redden. En dus worden er namen genoemd en wordt andere informatie vrijgegeven. Alles voor een beetje strafvermindering. Als iedereen elkaar er niet bij zou lappen, zou het onderzoek waarschijnlijk allang zijn vastgelopen.
Toch zet geen enkele onthulling het land zo op z’n kop als die van Joesley Batista, eigenaar van vleesverwerkingsgigant JBS. Batista voelt de hete adem van justitie de laatste tijd steeds meer in zijn nek.
Begin maart bezoekt hij president Temer, in een geheime ontmoeting. Maar wat Temer niet weet, is dat Batista hun gesprek opneemt. De twee mannen hebben het onder andere over Eduardo Cunha, die als vroegere spin in het web een gevaar voor iedereen vormt. Batista vertelt aan president Temer dat Cunha, die dan al in de gevangenis zit, wordt omgekocht zodat hij zijn mond blijft houden. Sinds Cunha vastzit, heeft hij volgens Batista zelfs al meer dan een miljoen euro ontvangen. Temer zegt vervolgens tegen Batista: “Je moet ermee doorgaan, oké?”
Ook hebben de twee mannen het over politicus Rodrigo Rocha Loures, een vertrouweling van Temer, die Batista zou kunnen helpen om een probleem op te lossen. Rocha Loures wordt later gefilmd als hij een koffer met meer dan 100.000 euro in ontvangst neemt, afkomstig van Batista.
De onthullingen werden gisteravond naar buiten gebracht door de Braziliaanse krant O Globo. In het Congres ontstond meteen grote ophef. De oppositie diende een verzoek in om Temer af te zetten. De woordvoerders van de president kwamen pas een paar uur later met een verklaring. Daarin zeiden ze dat Temer nooit heeft verzocht om zwijggeld aan Cunha te betalen.
Wat de volgende stap wordt in deze politieke soap is nog compleet onduidelijk. Temer zou niet van plan zijn om op te stappen. Bovendien wordt het lastig om hem af te zetten, al is het maar omdat een afzettingsprocedure door de huidige voorzitter van het Lagerhuis moet worden geopend. En die is natuurlijk juist dikke vrienden met de president. Tegelijkertijd is Temers positie eigenlijk onhoudbaar, als alle beweringen kloppen.
Joesley Batista lacht zich intussen waarschijnlijk rot. Zijn actie lijkt voorlopig in ieder geval goed uit te pakken. Hij wordt niet vastgehouden en hoeft zelfs geen enkelband te dragen. Toch zou ik, als ik hem was, ook maar goed opletten met wat hij zegt. Je weet immers maar nooit of iemand opeens een verborgen microfoon bij zich heeft.
Deze column verscheen op 18 mei 2017 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 