Het is eigenlijk niet te geloven dat één rechter in een provinciestadje zo ongeveer een heel land kan platleggen. Maar in Brazilië gebeurt het intussen aan de lopende band.
Miljoenen Brazilianen slaakten dinsdag een diepe collectieve zucht. Een rechter in het land had namelijk besloten dat internetdienst WhatsApp per direct moest worden geblokkeerd. En dat was niet voor het eerst. In december en mei moesten Braziliaanse smartphonegebruikers op last van verschillende rechters ook al tijdelijk de immens populaire app missen.
Alle keren vonden de rechters dat WhatsApp gesprekken met justitie moest delen in het kader van een strafzaak. Het bedrijf zegt dat het die informatie niet kán delen, omdat de gesprekken bij hen niet worden opgeslagen. De Braziliaanse rechter die de blokkade van deze week had opgelegd, geloofde dat duidelijk niet. Bovendien bleek ze woedend over het feit dat het Amerikaanse bedrijf een gerechtelijk bevel van haar in het Engels had beantwoord. Daarbij zou WhatsApp volgens haar voorbijgaan aan de nationale wetgeving en Brazilië behandelen als een ‘bananenrepubliek’.
Goed, dat mag ze best vinden natuurlijk. Maar wat een beetje jammer was, was dat opnieuw niet het bedrijf zelf, maar de miljoenen Braziliaanse gebruikers van WhatsApp werden gestraft.
En dat is meer dan onhandig in een land waar WhatsApp niet alleen maar wordt gebruikt om een beetje bij te kletsen met vrienden en familie. Zo schijnen negen op de tien artsen in Brazilië de berichtendienst wel eens te gebruiken om met hun patiënten te communiceren. Ik geloof het meteen. Zelf kan ik bijvoorbeeld met dringende vragen over mijn dochter altijd via WhatsApp bij haar kinderarts terecht.
De app wordt gebruikt door bedrijven, scholen, politici en ga zo maar door. En ook voor drugsdeals schijnt de WhatsApp onmisbaar te zijn. Precies de reden natuurlijk dat justitie zo in al die gesprekken geïnteresseerd is.
Meer dan honderd miljoen Brazilianen gebruiken de app, vrijwel iedereen die een smartphone bezit. Toen de dienst in december voor 48 uur zou worden geblokkeerd, was de ophef dan ook enorm. Op sociale media werd de hashtag #Nessas48HorasEuVou in het leven geroepen, waarmee de gebruikers zeiden wat ze in al die uren zonder WhatsApp zouden gaan doen.’‘Blijven ademhalen’ bijvoorbeeld, en ‘die andere mensen in mijn huis leren kennen’.
Uiteindelijk hadden ze daar toen geen 48 uur maar slechts twaalf uur de tijd voor. Toen besloot een hogere rechter namelijk dat de blokkade onzin was. Afgelopen dinsdag duurde het een uur of vier, voordat er werd ingegrepen. Maar het is wachten op de volgende rechter, die het beeld van ‘bananenrepubliek Brazilië’ juist alleen maar zal versterken met een nieuwe blokkade.
Deze column verscheen op 22 juli 2016 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 