Ik was net begonnen aan het nieuwe seizoen van de populaire politieke dramaserie House of Cards. Maar eerlijk gezegd was de politieke realiteit in Brazilië gisteren stukken spannender dan de belevenissen van een fictieve Amerikaanse president. De politieke soap hier ontwikkelt zich zelfs zo snel dat het amper bij te houden is.
Brazilië is nu al twee jaar in de ban van Operatie Wasstraat, waarbij de ene na de andere van corruptie verdachte zakenman en politicus wordt opgepakt en veroordeeld. Het land gaat tegelijkertijd steeds meer gebukt onder een economische crisis. En de kritiek op de regering en president Dilma Rousseff, die al slechts op het nippertje was herkozen in 2014, neemt daardoor steeds verder toe.
Toch was de hoofdrol in deze soap deze week niet weggelegd voor president Rousseff, maar voor haar voorganger en partijgenoot, oud-president Lula, de populairste president in de Braziliaanse geschiedenis.
Vanwege zijn populariteit was de schok in Brazilië des te groter toen hij begin deze maand door de politie werd meegenomen voor verhoor in het kader van Operatie Wasstraat. Bovendien werden zijn huis en kantoor doorzocht. Want volgens het Openbaar Ministerie heeft ook Lula zich tijdens zijn regeerperiode schuldig gemaakt aan corruptie en witwaspraktijken. Tot een arrestatie kwam het nog niet, maar Lula maakte zich waarschijnlijk grote zorgen.
President Rousseff, die zelf trouwens ook wordt verdacht, wil haar politieke mentor liever ook niet achter tralies zien verdwijnen. Dus toen gisteren werd aangekondigd dat Lula haar nieuwe kabinetschef wordt, was op z’n minst sprake van een interessante timing. Officieel kreeg Lula de baan om Rousseff te helpen om haar regering sterker te maken. Maar dat Lula door zijn nieuwe baan grotendeels is beschermd tegen vervolging, komt hen natuurlijk goed uit. Alleen het Hooggerechtshof kan Lula nu nog vervolgen, maar een proces daar kan jaren duren.
En terwijl het hele land nog in de ban was van dit nieuws, werden als klap op de vuurpijl afgeluisterde telefoongesprekken van Lula gepubliceerd. Nota bene door de rechter in Operatie Wasstraat. Het grote kijkcijferkanon was een gesprek van gistermiddag tussen Lula en president Rousseff. Daarin zegt Rousseff dat Lula een document opgestuurd krijgt waarin zijn benoeming wordt bevestigd en dat ‘hij het alleen moet gebruiken als hij het nodig heeft’.
Volgens critici van de regering hét bewijs dat Lula is benoemd om hem tegen justitie te beschermen. Echt hard bewijs lijkt het me persoonlijk niet, maar de afgeluisterde gesprekken gooiden nog meer olie op het vuur. In verschillende steden Braziliaanse steden ontstonden spontane protesten, waarbij de spanning met aanhangers van de regering soms hoog opliep.
Oud-president krijgt ministerspost om vervolging te voorkomen; afgeluisterd telefoongesprek met de president wordt op nationale televisie afgespeeld; voor- en tegenstanders van de regering gaan met elkaar op de vuist. Je ziet het: de gemiddelde House of Cards-aflevering is maar saai, vergeleken met een woensdag in Brazilië.
Deze column verscheen op 17 maart 2016 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 