Doden zijn er – voor zover ik weet – nog niet gevallen. Maar verder lijken de ontwikkelingen in de Braziliaanse politiek verdacht veel op een spannend seizoen in de populaire Netflix-serie House of Cards. Het Binnenhof is een oase van orde en rust, vergeleken met de chaos die in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia heerst.
Iedereen die House of Cards weleens heeft gezien, weet dat Frank Underwood in de serie de oppermachtige spin is in het web dat Washington heet. In Brasilia is het Eduardo Cunha die het politieke spel als geen ander beheerst. De sluwe en meedogenloze Cunha is sinds begin dit jaar voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en heeft zichzelf daarmee op een van de invloedrijkste posities gemanoeuvreerd.
Net als in de Verenigde Staten is de voorzitter de derde in lijn voor het presidentschap. Bovendien beslist Cunha welke wetsvoorstellen worden behandeld − en dus ook welke hij achterin de la legt.
Juist die rol is op dit moment cruciaal. De oppositie probeert al maanden om de Braziliaanse president Dilma Rousseff te laten afzetten. Vanwege haar vermeende betrokkenheid bij een groot corruptieschandaal rondom het staatsoliebedrijf Petrobras, én omdat er gesjoemeld zou zijn met de begroting in 2014. Gisteren werd opnieuw een verzoek ingediend om een afzettingsprocedure tegen haar te starten.
En wie beslist of dat verzoek behandeld gaat worden in het Huis van Afgevaardigden? Je raadt het al: Eduardo Cunha. Hij beslist dus in feite over de politieke toekomst van de president, zijn grote vijand.
Het ligt voor de hand dat hij het voorstel zo snel mogelijk op tafel legt. Maar er is een probleem: Cunha ligt sinds kort zelf ook onder vuur in de Petrobras-affaire. De voorzitter wordt ervan beschuldigd 5 miljoen dollar aan smeergeld te hebben aangenomen. Vorige week bleek dat Cunha en zijn gezin vier geheime bankrekeningen in Zwitserland hadden.
Het lijkt dus bijna een grap dat uitgerekend Cunha over de toekomst van Rousseff kan beslissen. Maar precies die positie zorgt ervoor dat hij nog altijd de touwtjes in handen heeft. Hoewel zijn tegenstanders in zowel de oppositie als de regering het liefst zouden zien dat hij vertrekt, heeft voorlopig iedereen hem nodig: de oppositie om de afzettingsprocedure aan te zwengelen, en Rousseff om dat te voorkomen.
Intussen heeft Cunha geen haast. Hij weet als geen ander dat, zodra het nieuwe voorstel erdoorheen is, zijn eigen rol is uitgespeeld. Dus sleept de politieke crisis in de hoofdstad zich voort, terwijl de economische crisis in Brazilië steeds groter wordt. Want geregeerd wordt er intussen nauwelijks meer.
De vraag is nu of dit de laatste stuiptrekkingen van Cunha zijn, of dat de voorzitter zich hier toch uit weet te redden. Net als Frank Underwood dat ook keer op keer voor elkaar kreeg in House of Cards. En gaat president Rousseff het uiteindelijk redden of niet? Genoeg cliffhangers voor de volgende aflevering. Ik pak de popcorn er alvast bij.
Deze column verscheen op 22 oktober 2015 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 