Ik had het eerlijk gezegd niet verwacht toen ik in Brazilië kwam wonen: Brazilianen lijken vaak net Amerikanen. Een bezoekje aan het plaatselijke winkelcentrum vinden ze een gezellig uitje, ze doen het liefst alles met de auto en ze verslinden enorme hoeveelheden vlees en fastfood.
Net als de Verenigde Staten is ook Brazilië een enorm land, waar niemand vreemd opkijkt van een familiebezoekje waarvoor je vier uur in de auto moet zitten. Beide landen zijn immigratielanden, een echte ‘melting pot’. Het is moeilijk te beschrijven hoe een ‘typische’ Braziliaan of Amerikaan eruitziet.
Cultureel gesproken hebben de reuzen van het Amerikaanse continent veel meer gemeenschappelijk dan ik dacht. Maar dat betekent niet dat ze dikke vrienden zijn. In tegendeel: Brazilië en de VS hebben een moeizame relatie.
Misschien zijn de Brazilianen een beetje jaloers op hun noorderburen.
Brazilianen zien zichzelf als een potentiële wereldmacht, met onvoorstelbare rijkdommen. Maar tot hun grote frustratie komt het er maar niet van. Brazilië wordt al jarenlang het land van de toekomst genoemd, maar er gaat telkens wel weer iets mis.
Ondertussen zijn de ‘gringo’s’ wereldmacht nummer één en behandelde Washington de afgelopen decennia de rest van het continent als zijn achtertuin, inclusief Brazilië.
Zo steunden de Amerikanen bijvoorbeeld de Braziliaanse militairen, die het land tot in de jaren tachtig met ijzeren hand bestuurden. De huidige president Dilma Rousseff werd als twintiger zelfs opgepakt en gemarteld door de militairen, de bondgenoten van Washington.
Geen wonder dat Dilma de Amerikanen niet automatisch tot haar beste vrienden rekent.
Tot overmaat van ramp onthulde klokkenluider Edward Snowden twee jaar geleden dat Dilma, net als talloze andere regeringsleiders, was afgeluisterd door de Amerikanen.
De woedende president van Brazilië annuleerde een gepland staatsbezoek aan Washington, tot grote tevredenheid van veel Braziliaanse kiezers.
En toch zat ze deze week alsnog gezellig in het Witte Huis aan tafel bij Obama. Wat is er veranderd? Zijn Brazilië en de VS opeens wel goede vrienden geworden?
Niet echt natuurlijk, alleen de omstandigheden zijn veranderd. Voor de Braziliaanse president is het leven tegenwoordig loodzwaar: de Braziliaanse economie zit in de put, haar partij is betrokken bij een gigantisch corruptieschandaal en haar populariteit is gekelderd tot rond de 10 procent.
Dilma is wanhopig en heeft dringend vrienden met geld nodig. Ze zet alles op alles om buitenlandse investeerders terug te lokken naar haar land, in de hoop dat de economie wat aantrekt. Amerikaanse bedrijven worden gelokt met miljoenendeals.
Ook de Amerikanen hebben belang bij betere betrekkingen. Niet alleen vanwege de economische mogelijkheden. Washington had het sinds 11 september zo druk met de War on Terror dat de traditionele ‘achtertuin’ even werd vergeten.
De Chinezen grepen hun kans en zijn tegenwoordig zo’n beetje de belangrijkste handelspartner van Brazilië en andere Latijns-Amerikaanse landen.
Washington hoopt nu invloed terug te winnen, terwijl Dilma rekent op Amerikaanse investeringen om haar politieke carrière te redden.
En dus is er weer aandacht voor de overeenkomsten tussen de twee grootmachten op het Amerikaanse continent. Dilma en Obama zijn voor het oog van de camera’s opeens de beste vrienden. Alles leek vergeten en vergeven. Hoe oprecht dat is, daar kun je natuurlijk vraagtekens bij plaatsen. Maar soms heb je elkaar nu eenmaal nodig. Goede vrienden of niet.
Deze column verscheen op 2 juli 2015 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 