Het zijn favoriete wapens van ontevreden Latino’s: potten en pannen. Je gaat op je balkon staan, slaat verontwaardigd met een pollepel op een pan terwijl een ander lid van het huishouden het licht aan- en uit doet. Het is al snel een indrukwekkend lawaaiprotest, vooral als hele wijken er aan meedoen.
In het Spaans wordt dit fenomeen ‘cacerolazo’ genoemd, en in landen als Chili, Argentinië en Venezuela is het al jaren een populaire en vooral veilige manier om te demonstreren. Want je hoeft er je huis niet voor uit.
Deze manier van protesteren wordt dan ook steeds vaker succesvol geëxporteerd. Zo waren er bijvoorbeeld in 2013 in Turkije potten- en pannenprotesten. En vorige maand ontdekten ontevreden Brazilianen ook eindelijk de potten en pannen in hun keuken.
Tijdens een televisietoespraak van president Dilma Rousseff begonnen bewoners van de betere buurten in Rio de Janeiro en São Paulo op pannen te slaan. Een hels kabaal dat de speech van de president moest overstemmen. Het was de eerste ‘panelaço’, Portugees voor potten- en pannenprotest.
De week daarna was het opnieuw raak. Het enorme kabaal hield zeker twintig minuten aan. Mijn buren hadden koekenpannen en pollepels gepakt en stonden driftig lawaai te maken. Auto’s reden toeterend over straat en in de flats om me heen zag ik overal lichten knipperen.
Het was niet voor niks in de betere buurten van de stad waar het potten- en pannenprotest het luidst was. De president is nog maar bij weinig Brazilianen populair, maar vooral de hogere middenklasse in Brazilië is ontevreden over haar linkse beleid. De demonstrerende mensen waren dus niet bepaald de Brazilianen die het heel zwaar hebben. Op Twitter ging dan ook al snel de grap rond dat het voor veel van deze mensen de eerste keer in hun leven was dat ze een pan vasthielden.
Hoe dan ook, de ‘panelaços’ lijken Dilma Rousseff meer te hebben geraakt dan wordt toegegeven. Morgen is het de Dag van de Arbeid. Een belangrijk moment voor haar eigen Arbeiderspartij. Traditioneel gezien zou de president dan ook een televisietoespraak geven.
Maar deze week werd bekend gemaakt dat ze in plaats daarvan ‘de dialoog aangaat via sociale media’. Niet op televisie dus, maar op internet. Volgens haar ministers zijn de potten- en pannenprotesten daar uiteraard niet de reden voor: “de president is niet bang voor welke vorm van democratisch protest dan ook”.
De vraag is: gaat de president inderdaad gewoon met haar tijd mee, of heeft ze zich toch bang laten maken door de lawaaiprotesten? Vanuit haar eigen partij kwam deze week in elk geval flinke kritiek. Veel leden van de Arbeiderspartij vinden het een schande dat hun eigen president uitgerekend op de Dag van de Arbeid niet op televisie is te zien.
Mij lijkt het eerder een slimme zet. Want gehoord hadden we haar waarschijnlijk toch niet.
Deze column verscheen op 30 april 2015 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 