Het is al donker als ik Rio de Janeiro binnenrijd. Ik kom hier niet zo vaak met de auto, dus vertrouw ik op een mobiele app voor de juiste route.
Met een schuin oog op mijn telefoon, sorteer ik alvast voor op de rechterrijstrook. Nog honderd meter tot ik de afslag naar een andere snelweg moet nemen. Helaas zie ik drie afritten vlak achter elkaar. Welke moet ik in vredesnaam hebben?
Ik gok op de eerste en terwijl ik de snelweg verlaat, besef ik dat ik verkeerd zit. Maar dan is het al te laat. De app gaat driftig herberekenen en toont vervolgens een nieuwe route. In plaats van op de ‘veilige’ snelweg, rijd ik nu een mij onbekende wijk in.
Geen probleem zou je misschien denken, maar ik kan mezelf wel voor m’n kop slaan. Je eigen veiligheid is nu eenmaal iets waarmee je altijd rekening moet houden in Brazilië. Dat betekent absoluut niet dat je de deur ’s avonds niet uit kan, maar wel dat je geen ‘domme’ dingen moet doen.
Eerst passeer ik nog wat gezellige barretjes, maar al snel wordt het steeds donkerder en stiller op straat. Voor de vervallen huizen zie ik overal afval op straat liggen. In het donker doemen plotseling drie grote gedaantes op: paarden die midden op de weg staan.
Terwijl ik mijn gaspedaal maar wat dieper indruk, schiet een verhaal door mijn hoofd dat ik afgelopen maand in de Braziliaanse media las. Een aantal acteurs in Rio de Janeiro was onderweg naar een voorstelling. Overal stond file en om toch op tijd te komen besloten ze – net als ik op dit moment – om de applicatie Waze te volgen. Een ideale app om de snelste route te vinden en files te vermijden. Er is alleen een groot probleem: Waze maakt geen onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ buurten.
Zo kwamen de acteurs tijdens hun poging om snel op hun bestemming te komen, terecht in een wijk die wordt gecontroleerd door een van de belangrijkste drugsbazen van Rio de Janeiro. Ze kregen een pistool tegen hun hoofd en moesten hun auto en al hun spullen afgeven. Bij een buurtbewoonster konden ze uiteindelijk om hulp bellen.
Ze overleefden de beroving gelukkig wel, maar ik heb in São Paulo ook verhalen gehoord van mensen die door toedoen van hun GPS in een verkeerde wijk terechtkwamen en dat niet konden navertellen.
Nu kom ik voor mijn werk best regelmatig in dit soort wijken. Maar dan gaat het over het algemeen om geplande bezoekjes, overdag en met iemand die de buurt goed kent. Een bewuste keuze, in tegenstelling tot mijn ritje op een stille zondagavond in een buurt van Rio de Janeiro waarvan ik de naam niet eens weet.
Als ik uiteindelijk na een minuut of vijftien weer een wat grotere weg opdraai, haal ik dan ook opgelucht adem. Apparaten die je helpen met navigeren zijn ideaal. Maar in Brazilië is het geen overbodige luxe om je route vooraf ook goed te plannen. En dan maar hopen dat je niet alsnog een verkeerde afslag neemt.
Deze column verscheen op 9 april 2015 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 