Op het platteland van Uruguay, vlak buiten de hoofdstad Montevideo, staat een klein huisje. De tuin staat vol met bloemen. Een hond met slechts drie poten rent vrolijk heen en weer.
De inrichting van het huisje is minimaal: in de woonkamer een houten tafel met een paar stoelen en een rommelig bureau, in de slaapkamer een kast en een bed. De keuken en badkamer maken het geheel af. Welkom in het huis van president Mujica van Uruguay, ook wel de armste president ter wereld genoemd.
Ooit was hij een guerrillastrijder, die dertien jaar in de gevangenis doorbracht tijdens het militaire regime in Uruguay. Toen hij uiteindelijk vrijkwam besloot hij op een vreedzamere manier zijn idealen na te jagen. Uiteindelijk schopte hij het in 2010 tot president.
Zo radicaal als veertig jaar geleden is de linkse Mujica niet meer. Maar de afgelopen vijf jaar leidde hij zijn kleine Zuid-Amerikaanse landje alsnog langs grote veranderingen. Onder zijn leiding werden het homohuwelijk en abortus in Uruguay gelegaliseerd, de armoede werd teruggedrongen en last but not least: met zijn progressieve drugsbeleid ging hij verder dan wie dan ook.
Uruguay werd namelijk het eerste land ter wereld waar zowel de productie, verkoop als het gebruik van marihuana legaal werden. Niet omdat Mujica het gebruik van wiet wil propageren. Hij wil vooral de handel aanpakken, die volgens hem het grootste probleem vormt. Zelf rookte hij naar eigen zeggen nooit een joint. “De enige goede verslaving is de liefde”, aldus Mujica.
Het is maar één voorbeeld van zijn legendarische uitspraken. Want niet zijn beleid, maar Mujica zelf was misschien wel het beste reclamebord voor zijn land. Hij weigerde tijdens zijn presidentschap om te verhuizen naar het presidentieel paleis en gaf negentig procent van zijn salaris weg aan goede doelen.
Verder loopt de president graag op sandalen. Op internet staan dan ook tal van foto’s van Mujica op zijn sandalen met blote voeten en te lange teennagels. En een dure auto vindt hij ook niet nodig. Mujica rijdt het liefst in zijn Volkswagen Kever uit 1987. Een aanbod van een Arabische sjeik vorige maand, die zijn geliefde en inmiddels beroemde auto voor één miljoen dollar wilde kopen, sloeg hij dan ook af.
Zijn tegenstanders vinden hem veel te radicaal. Maar dat hij een bijzondere president is, daar is vriend en vijand het over eens. Hij geniet nog altijd een hoge waardering onder de Uruguayanen, die hem liefkozend ‘Pepe’ noemen.
Maar nu zijn de laatste maanden van de ‘armste’ president ter wereld aangebroken. In Uruguay mag een president niet langer dan vijf jaar aaneensluitend aan de macht zijn. En dus kozen de Uruguayanen afgelopen zondag een nieuwe president. Alhoewel, nieuw…. Mujica wordt in maart opgevolgd door de man die ook zijn voorganger was: partijgenoot Tabaré Vázquez. Ook hij is populair in Uruguay, maar een stuk minder radicaal dan Mujica.
Overigens vindt Mujica alle ophef over zijn levensstijl maar gek: “Het enige wat ik doe is op dezelfde manier leven als de meerderheid van mijn landgenoten.” Hij omschrijft zijn leven dan ook niet als arm, maar als sober. “Je bent pas arm als je altijd meer wilt, als je nooit tevreden bent. Maar ik heb niet veel nodig om tevreden te zijn.”
Deze column verscheen op 4 december 2014 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 