Als je over de Amazone vliegt kan je het goed zien. Grote kale plekken in een zee van groene bomen. Slechts tien procent van de Brazilianen woont in dit gebied dat uit meer dan de helft van het land beslaat. In deze uitgestrekte jungle zijn het vaak de houtkappers die de baas zijn, in plaats van de Braziliaanse regering.
Deze week ondertekenden dertig landen een verdrag van de Verenigde Naties. Daarin spraken ze af om ontbossing in 2020 gehalveerd te hebben. En voor 2030 zelfs helemaal te stoppen. Een nobel streven, maar er is een klein probleempje. Het land met het grootste regenwoud op aarde doet niet mee.
Brazilië weigerde namelijk om het verdrag te tekenen. Volgens de Braziliaanse minister van milieu was er van tevoren niet met hen overlegd over de inhoud van het verdrag. “Maar ik denk dat een wereldwijd initiatief tegen ontbossing zonder Brazilië onmogelijk is. Dat heeft geen zin”, zei ze.
Daar kan eigenlijk niemand het mee oneens zijn. Nergens wordt namelijk zoveel bos gekapt als in Brazilië. En dat heeft wereldwijde gevolgen. Want door de verwoesting van zoveel hectare bos in Brazilië komt onomkeerbare klimaatverandering steeds dichterbij.
Waarom doet Brazilië dan niet mee met het verdrag zou je denken. Is het slechts een kwestie van lange tenen, omdat de Braziliaanse overheid zich niet genoeg gehoord voelt?
Volgens de minister is het vooral een probleem dat het verdrag indruist tegen nationale wetten in Brazilië. De overheid probeert op haar eigen manier ontbossing af te remmen. Daarbij is de balans tussen economie en milieu belangrijk. Gecontroleerd kappen is dan ook vaak wel toegestaan. Het beleid leek zijn vruchten af te werpen, maar eerder deze maand werd bekend dat er vorig jaar juist weer meer bomen zijn omgehakt.
Toch blijft Brazilië het liefst zelf naar oplossingen zoeken. Dat heeft te maken met een soort angst voor de rest van de wereld. Veel Brazilianen vinden dat het buitenland zich veel te veel met hún Amazone bemoeit. Oud-president Lula zei in 2008: “Het is niet dat we geen hulp willen, dat we geen kennis willen delen of gezamenlijke projecten opbouwen. Maar we kunnen niet toestaan dat anderen ons proberen regels op te leggen over wat we met de Amazone moeten doen.”
Dit verdrag is in hun ogen het zoveelste voorbeeld van die bemoeienis uit het buitenland. Wij hebben weinig recht van spreken, vinden veel Brazilianen. Tenslotte zijn onze oerbossen allang gekapt.
Deze column verscheen op 25 september 2014 op de website van RTL Nieuws.
Sandra Korstjens 