De tribunes in het WK-stadion in Fortaleza waren afgelopen zondag niet alleen gevuld met Mexicanen en Nederlanders. Een groot deel van de toeschouwers kwam gewoon uit Brazilië. Gehuld in oranje of groen, en degenen die geen keuze konden maken tussen beide ploegen kwamen in hun eigen Braziliaanse shirt.
Voor me zat een groepje Braziliaanse vrouwen, die uiteindelijk hard meejuichten toen Nederland scoorde. Wat me vooral opviel aan hen was hoe blank ze waren. En deze vriendinnen waren niet de enigen. In het hele stadion was amper een zwarte Braziliaan, of zelfs maar iemand met licht getinte huid te bekennen. Terwijl deze Brazilianen bij elkaar toch de helft van de bevolking vormen. Maar dan wel het armste deel.
Voorafgaand aan het WK hadden sommige mensen nog de hoop dat het WK toegankelijk zou zijn voor alle lagen van de bevolking. Er werd een speciale vierde categorie ingesteld en deze kaartjes mochten alleen aan Brazilianen verkocht worden.
De prijs tijdens de groepswedstrijden voor deze kaartjes was slechts 20 euro. Nog steeds niet goedkoop voor mensen met een minimumsalaris van ongeveer 240 euro per maand. Toch was de prijs uiteindelijk niet het grootste probleem. Dat er maar heel weinig van deze kaarten beschikbaar waren wel.
De overheid had beloofd dat er 400.000 van de Categorie 4-tickets beschikbaar zouden zijn. Bovendien zouden er nog 50.000 kaarten worden weggegeven aan de arbeiders die de stadions hebben gebouwd en nog eens 50.000 aan de allerarmste families.
Maar de 400.000 kaarten werden op dezelfde manier via internet verkocht als alle andere tickets. En hoewel het dus de bedoeling was dat door deze categorie armere Brazilianen een kans zouden krijgen om een kaartje te kopen, bleken in de praktijk de Brazilianen met de betere inkomens ook met deze kaarten aan de haal te gaan. Bij de laatste wedstrijd van Brazilië was 90% van de toeschouwers afkomstig uit de hoogste twee economische klassen, terwijl maar zo’n 15% van de Brazilianen daar deel van uitmaakt.
En dat betekent dus uiteindelijk dat de stadions zich nu vullen met alleen rijke blanke voetbalfans. De zwarte Brazilianen die je wel ziet in de stadions zijn degenen die de wc’s schoonmaken en drinken verkopen.
Toch wil dat niet zeggen dat het WK niet van deze Brazilianen is. Want juist in de armere wijken waar ik kom zie ik de Brazilianen het meest intens meeleven met het WK. Niet in het stadion, maar in hun eigen buurtkroeg. Waar ze schreeuwen, dansen en huilen. Waar ze juichen voor de spelers van hun elftal, die vaak net als zij in dit soort wijken zijn opgegroeid. En die nu wel het stadion inkomen, maar dan om te voetballen.
Deze column verscheen op 3 juli 2014 op de website van RTL Nieuws in de serie RTL Futebol.
Sandra Korstjens 