Sandra Korstjens

De meeste Nederlanders zullen zich geen voorstelling van het land kunnen maken, en dat kan ik ze niet kwalijk nemen. Want hoe vaak hoor je nou iemand zeggen dat hij naar Uruguay op vakantie gaat? Precies, dat bedoel ik.

Als correspondent met heel Latijns-Amerika als werkgebied heb ik gelukkig geregeld de kans om plekken te bezoeken die niet zo bekend zijn. En zo belandde ik deze week voor het eerst in mijn leven in Montevideo, de hoofdstad van Uruguay.

Kannibalistisch rugbyteam
Vroeger kende ik Uruguay eigenlijk maar door één ding, de film Alive. Deze film gaat over het Uruguayaanse rugbyteam dat in 1972 neerstortte in het Andesgebergte. De overlevenden van de crash zagen uiteindelijk geen andere mogelijkheid dan de lichamen van hun omgekomen teamgenoten op te eten om zelf niet te verhongeren. Als klein meisje maakte deze film grote indruk op me.

Maar goed, bijna twintig jaar later is mijn kennis over dit bijzondere landje gelukkig flink toegenomen. Als één van de rijkste landen van het continent, met goede publieke voorzieningen, verdiende Uruguay in de vorige eeuw zijn bijnaam als het Zwitserland van Latijns-Amerika. Het is bovendien één van de veiligste en minst corrupte landen in de regio.

Marihuana
Maar de afgelopen tijd heeft Uruguay vooral hard gewerkt aan zijn bijnaam als het Nederland van Latijns-Amerika. In sneltreinvaart werden zowel abortus als het homohuwelijk gelegaliseerd. Afgelopen week ging het land nog een stap verder. Het Uruguayaanse parlement stemde namelijk in met een voorstel om de productie, verkoop en het gebruik van marihuana te legaliseren. Dit betekent dat Uruguayaanse boeren straks in opdracht van de regering marihuana gaan verbouwen. Ze verkopen dit dan voor een vaste prijs aan de overheid en die verkoopt de wiet vervolgens in apotheken aan meerderjarige Uruguayanen die zich hebben geregistreerd. Een unieke constructie die nog nergens ter wereld is ingevoerd.

De grote vraag is natuurlijk waarom Uruguay zo’n progressief paradijs is. Eén van de redenen is dat Uruguayanen niet bijzonder religieus zijn. Een groot deel van de bevolking heeft daardoor vrij liberale opvattingen over abortus en het homohuwelijk. Maar de concrete wetsveranderingen van de laatste tijd zijn vooral te danken aan de inspanningen van de president van het land, José Mujica. Deze linkse liberaal staat bekend als de armste president ter wereld. Hij geeft 90 procent van zijn salaris weg en leeft van de resterende 1200 dollar per maand op een boerderijtje buiten de hoofdstad Montevideo.

Ontsnapt
Mujica is wel erger gewend. Tijdens de jaren zestig en zeventig werd hij als linkse guerrilla, die streed tegen het militaire regime, meerdere keren gevangen genomen. Hij zat onder meer vast in de Punta Carretas gevangenis in Montevideo. Deze week reed ik erlangs. Tegenwoordig is het een winkelcentrum, maar de dikke betonnen muur die het complex afsloot van de buitenwereld staat nog voor een groot deel overeind. In 1971 wist Mujica samen met 110 anderen uit deze vesting te ontsnappen. Bijna dertig jaar later werd hij president.

De overlevende leden van het Uruguayaanse rugbyteam ontsnapten uiteindelijk ook, uit de bergen waar ze ruim twee maanden lang vastzaten. Zij werden gered nadat enkelen van hen na een lange voettocht de bewoonde wereld bereikten en de hulpdiensten konden waarschuwen.

Deze column verscheen op 4 augustus 2013 op de website van RTL Nieuws.