Ik weet niet eens meer waarom ik het zo lang uitstelde. Bang voor de tandarts ben ik namelijk niet. Toch heb ik vier jaar lang in Brazilië gewoond zonder mijn tanden en kiezen eens goed te laten inspecteren. Een doodzonde volgens veel van mijn nieuwe landgenoten. Mijn schoonmaakster pakte bijna zelf de telefoon om een afspraak voor me te maken toen ze het hoorde.
Het gebit is in Brazilië dan ook een nationale obsessie. Het liefst poetsen Brazilianen hun tanden vijf keer per dag. Na de werklunch is het spitsuur op het toilet omdat iedereen driftig staat te poetsen en te flossen. Toen mijn dochter nog geen anderhalf was, kreeg ik al het vriendelijke maar dringende verzoek van haar leidsters op de crèche om een tandenborstel mee te geven. Of er ook daadwerkelijk wordt gepoetst durf ik trouwens niet te zeggen. Mijn peuterdochter vindt het normaal gesproken vooral fijn om fanatiek te kauwen op haar borstel. Maar het idee is er.
Toch is goede mondverzorging niet voor iedereen vanzelfsprekend. Er zijn ook miljoenen Brazilianen die geen toegang hebben tot de tandarts. Een mooi wit en recht gebit is om die reden voor veel mensen extra belangrijk. Het is een statussymbool. Net als beugels.
Ik heb zelf nooit een beugel hoeven dragen, maar ik kan me herinneren dat mijn vriendinnen vroeger klaagden over irritante etensrestjes en pijn aan hun tanden. Ik ben in ieder geval nooit jaloers geweest op al die metalen slotjes en draadjes. Dat iemand die vrijwillig zou nemen, zonder noodzaak, kon ik me al helemaal niet voorstellen.
Maar als 16-jarige in Brazilië ben je hipper dan hip als je een beugel draagt. Hoewel de gemiddelde saaie slotjesbeugel niet volstaat. Gekleurd moet het zijn, hoe feller hoe beter. Met tandverzorging heeft het niets meer te maken. Want veel van de jongeren hebben helemaal geen beugel nodig. Bovendien hebben ze er vaak ook geen geld voor. Dus installeren ze hem gewoon zelf, of laten dat door illegale verkopers op straat doen. Als draadjes worden soms zelfs de gekleurde haren van bezemstelen gebruikt.
Dat die nepbeugels juist grote schade aan hun gebit kunnen veroorzaken, daar staan de jongeren meestal niet eens bij stil. Er modieus bijlopen is veel belangrijker. Zonder beugel hoor je er niet bij.
Toen ik zelf eenmaal met opengesperde mond het witte plafond van mijn nieuwe tandarts zat te bewonderen, bleek de schade met drie gaatjes gelukkig mee te vallen. Een beugel heb ik nog steeds niet nodig. Gelukkig maar. Want persoonlijk kan ik me toch meer vinden in het verlangen naar rechte, witte en gezonde tanden. Zonder gekke gekleurde draadjes.
Deze column verscheen op 26 oktober 2017 op de website van RTL Nieuws
Sandra Korstjens 